καθαρό μυαλό ή καρδιά για να ψηφίσουμε;

Η ψήφος δεν είναι καθήκον. Είναι δικαίωμα. Η ψήφος είναι πάνω από όλα ευθύνη.

Στην ευθύνη αυτής της επιλογής μπορούμε να βρούμε στήριγμα στις πατερικές διδαχές. Τα κίνητρα των πολιτικών, όσο μπορούμε να τα διακρίνουμε, είναι ίσως ένα κριτήριο για επιλέξουμε την ψήφο μας. Είναι η αγάπη για τον πολίτη ή η πλεονεξία και η ματαιοδοξία;

Ο ιερός Χρυσόστομος απαντά: «Πρέπει νὰ ὑπάρχουν οἱ ἄρχοντες, γιὰ νὰ μὴν τρῶμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο σὰν τὰ ψάρια» (PG 54, 596). «Ὁ Θεὸς μᾶς χάρισε τοὺς ἄρχοντες, γιὰ νὰ ἔχουμε εὐταξία καὶ νὰ μὴ συμπεριφερόμαστε πιὸ παράλογα ἀπὸ τὰ ἄλογα θηρία. Ἡ ἐξουσία τοῦ ἄρχοντα εἶναι παρόμοια μὲ τὴν τέχνη τοῦ ἡνίοχου καὶ τοῦ κυβερνήτη τοῦ πλοίου» (PG 55, 491). Ταυτόχρονα, όμως, υπογραμμίζει: «Εἶναι προτιμότερο νὰ μὴ διοικεῖται ἕνας λαὸς ἀπὸ κανένα, παρὰ νὰ διοικεῖται ἀπὸ ἕναν κακὸ ἡγέτη» (PG 63, 231).

Και συμπληρώνει αλλού: «Ὁ πολιτικὸς ἡγέτης πρέπει νὰ ἔχει βίο ἀκηλίδωτο, ὥστε νὰ τὸν ἔχουν ὅλοι ὡς παράδειγμα» (PG 62, 547). «Ἐκεῖνος ποὺ ἀσκεῖ τὴν πολιτικὴ ἐξουσία δὲν θὰ μπορέσει νὰ τὴ διαχειρισθεῖ δίκαια, ἂν προηγουμένως δὲν κυβερνήσει τὸν ἑαυτό του ὅπως πρέπει, καὶ ἂν δὲν τηρήσει μὲ μεγάλη ἀκρίβεια καὶ τοὺς πολιτικοὺς καὶ τοὺς θρησκευτικοὺς νόμους» (PG 61, 508). «Ἐκεῖνος ποὺ εἶναι σὲ θέση νὰ ἄρχει καὶ νὰ ἄρχεται, αὐτὸς θὰ μπορέσει νὰ κυβερνήσει καὶ τὴν οἰκογένειά του· ἐκεῖνος ποὺ μπορεῖ νὰ κυβερνήσει τὸ σπίτι του, θὰ μπορέσει νὰ κυβερνήσει καὶ μιὰ πόλη, θὰ μπορέσει νὰ κυβέρνησει ὅλη τὴν οἰκουμένη. Ἂν ὅμως δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ ρυθμίσει τὸν ψυχικό του κόσμο, πῶς θὰ μπορέσει νὰ κυβερνήσει τὴν οἰκουμένη; Πῶς θὰ ὠφελήσει ἄλλους αὐτὸς ποὺ δὲν μπόρεσε νὰ ὠφελήσει τὸν ἑαυτό του;» (PG 60, 366). Αλλού σημειώνει: «Ὁ ἄρχοντας σ’ αὐτὸ κυρίως πρέπει νὰ ἄρχει, στὸ νὰ νικάει μὲ τὴν ἀρετή του· ἂν ὅμως νικιέται, δὲν εἶναι πλέον ἄρχοντας» (PG 62, 99). Γι’ αὐτὸ «ὁ ἄριστος ἄρχοντας πρέπει νὰ εἶναι ἀδυσώπητος στὸν ἑαυτό του καὶ στὶς πράξεις του» (PG 58, 668).

Καὶ ἐπιλέγει ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος τα σωστά κίνητρα για την εξουσία: «Δὲν πρέπει νὰ ἐπιζητοῦν τὴ δική τους τιμὴ ἀλλὰ τὸ κοινὸ συμφέρον» (PG 62, 671). «Οἱ πολιτικοὶ ἡγέτες πρέπει νὰ ἔχουν ὑψηλὴ νοημοσύνη, νὰ μιλοῦν μὲ παρρησία, νὰ περιφρονοῦν τὰ βιοτικά, νὰ μισοῦν τὴν πονηρία, νὰ εἶναι ἤπιοι καὶ φιλάνθρωποι» (PG 52, 678). Ἔχουν χρέος «νὰ παραβλέπουν τὰ δικά τους συμφέροντα καὶ νὰ φροντίζουν γιὰ τὰ προβλήματα τοῦ λαοῦ τους» (PG 55, 3). Και ο Μέγας Βασίλειος επίσης προειδοποιεί για τα λάθος κίνητρα: «Οἱ ἄρχοντες ὑπάρχουν ὄχι γιὰ νὰ καυχῶνται γιὰ τὴ σπουδαία θέση τὴν ὁποία κατέχουν, ἀλλὰ γιὰ νὰ τιμοῦν οἱ ἴδιοι τὴ θέση αὐτή» (PG 32, 497). Γι’ αὐτὸ «ὅσοι ἐπιδιώκουν τὴν ἀρετὴ δὲν ἀναλαμβάνουν μὲ εὐχαρίστηση δημόσια ἀξιώματα. Ἀντίθετα ὅσοι ἀποβλέπουν σὲ χρήματα καὶ δόξα, θεωροῦν μέγιστο ἀγαθὸ τὴν κατάκτηση κάποιας ἐξουσίας, γιὰ νὰ μποροῦν νὰ ἀποκτοῦν ὅσα ἐπιθυμοῦν» (PG 32, 1041).

Τους άρχοντές μας έχουμε καθήκον να τους ελέγχουμε αν δεν άρχουν καλώς, όχι όμως και να τους κατακρίνουμε, όπως δεν πρέπει να κατακρίνουμε τον κάθε αμαρτωλό, αλλά να προσευχόμαστε για αυτόν. Και μαζί να προσευχόμαστε να θεραπευτούν οι καρδιές όλων μας, διότι ο Θεός λέει στον Νόμο: «Θα σας δώσω άρχοντες σύμφωνα με τις καρδιές σας» (Ιερεμίας 3:15). Αν δεν υπάρξει μετάνοια και στροφή στον Θεό συλλογική, όποιο και αν είναι το εκλογικό αποτέλεσμα, θα έρθει και πάλι η διαφθορά στην άρχουσα τάξη που θα μας αξίζει. Και η «μείζονα αμαρτία» για το ξεπούλημα της χώρας ίσως δε θα είναι των ηγετών, διότι δεν θα είχαν «ε͗ξουσίαν οὐδεμίαν εἰ μὴ ἦν δεδομένον ἄνωθεν» (Ιω. 19:11).

Με την αφορμή λοιπόν των εκλογών, ας στραφούμε στον εαυτό μας και ας ελέγξουμε πάνω από όλα τα δικά μας κριτήρια ψήφου, για να κάνουμε την τελική μας επιλογή αλλά κυρίως για να διορθωθούμε. Ψηφίζουμε το κόμμα εκείνο που πιστεύουμε ότι θα μας δώσει την δυνατότητα να είμαστε συνεπέστεροι και δικαιότεροι ως πολίτες; Ή μήπως προσπαθούμε να αποποιηθούμε τις ευθύνες μας και τα να αναθέσουμε όλα σε ένα πολιτικό που θα αναλάβει να διορθώσει τα κακώς κείμενα – αφού ήταν παρανομίες – χωρίς την δική μας συμμετοχή;

Στα πρώτα χρόνια της δημοκρατίας, το δικαίωμα του πολίτη, δινόταν στους οπλίτες μόνο, καθώς αναγνωρίζονταν η αξία του πολεμικού τους αγώνα για την υπεράσπιση της πόλης. Αυτός μόνο που αγωνίζεται για ένα τόπο είναι σε θέση και να έχει πολιτικό λόγο με την αρμόζουσα υπευθυνότητα. Ο αγώνας στην εργασία, στην οικογένεια, στην αρετή είναι και αγώνας για τον τόπο, όμως το μεγάλο όπλο του χριστιανού είναι η προσευχή.

Ας μας προβληματίσουν τα λόγια του π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου: «Για τον τόπο μας πόσο ωφελές θα ήταν εκείνοι που λειτουργούν τα πράγματα αυτού του τόπου να έβαζαν και τον Παράκλητο στην ιστορία τους; Μπορεί χωρίς προσευχή, καθαρότητα νοός και μετάνοια να λειτουργήσει κάτι; Αλλά την ευθύνη που δεν παίρνουν άλλοι να την πάρουμε εμείς στα χέρια μας. Προσέξτε! Μην λέτε: αυτοί έχουν την ευθύνη να λειτουργήσουν τα πράγματα, εμείς είμαστε απλοί πολίτες. Μπορεί το πολιτικό σύστημα να σας δίνει το λόγο μία στα τέσσερα χρόνια, χωρίς να σας τα λέει και όλα, αλλά κάθε μέρα δεν έχετε γόνατα για αυτόν τον τόπο; Ακούτε δυσκολία – γιατί δε βάζετε τα γόνατα; Ποιοι είναι πιο ισχυροί, οι λίγοι που κυβερνούν ή οι χριστιανοί που έχουν πολλά γόνατα; Αυτό γιατί το ξεχάσαμε; Βάλτε κάτω τα γόνατα για όλα τα κοινωνικά θέματα. Γίνετε συμμέτοχοι και μέτοχοι των λειτουργιών αυτού του τόπου. Βάλετε τα γόνατα και μπορούν τα πάντα να αλλάξουν και εκείνοι να νομίζουν ότι το έκαναν εκείνοι. Δεν πειράζει. Έτσι λειτουργεί ο τόπος. Αυτό εμείς το ξεχάσαμε. Και γίναμε πολίτες χειρίστου τύπου. Είμαστε καλοί χριστιανοί, αλλά στην πολιτική ζωή δεν παρεμβαίνουμε. Και αυτό εννοώ παρέμβαση στην πολιτική ζωή. Το εννοώ αυτό στην κυριολεξία ότι με την προσευχή μας και τον τρόπο ζωής μας μπορούμε να παρέμβουμε. Είναι η αποτυχία μας και μόνο, που ξεχάσαμε να έχουμε συμμετοχή στην πολιτική ζωή με αυτόν τον τρόπο, που είναι μυστικός τρόπος. Έχουμε ευθύνη αν δεν το κάνουμε. Μετά δεν επιτρέπεται να γκρινιάζετε ότι ο τόπος λειτουργεί με σκάνδαλα και δυσκολίες. Διότι δεν είχατε συμμετοχή. Αφήσατε την κατάσταση στα χέρια των λίγων και δεν πήρατε την κατάσταση στα χέρια σας. Αν δεν πιστεύετε πως τα γόνατα των πολλών μπορούν να αλλάξουν αυτόν τον τόπο, τότε δε μπορείτε να ανήκετε σε αυτόν τον τόπο – που λέγετε Εκκλησία φυσικά! Έλληνες να είστε, απλά θα είστε Έλληνες που γκρινιάζουν. Δεν απογοητευόμαστε. Προσευχόμαστε να αποκτήσουμε καθαρά μυαλά! Αλλά ας φανταστούμε πως δε θα τα αποκτήσουμε. Θα βάλουμε κάτω τα γόνατα και σας παρακαλώ να το κάνετε! Σε μια πρόκληση, μια αποτυχία, ένα σκάνδαλο, θα δώσουμε λύση με την προσευχή μας».[1]

---

[1] Σύνθεση αποσπασμάτων από ομιλία του π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου (22/05/12)
στο: http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=TWrZ3w4uFSo